كلمه 68:
متن حديث :
لسان العاقل وراء قلبه و قلب الاحمق وراء لسانه.194
ترجمه :
زبان خردمند در پس دل او است يعنى عاقل اول تأمل نمايد در كلامى كه ميخواهد بگويد و آنرا بسنجد و نيك و بد آنرا ملاحظه نمايد بعد از آن اظهار كند و لكن احمق بعكس است دلش در پس زبانش است اول ظاهر سازد قول خود را و بعد از آن تأمل نمايد.
و بهمين معنى است قول آن حضرت قلب الاحمق فى فيه و لسان العاقل فى قلبه.195
دل احمق در دهانش است و زبان عاقل در دلش حاصل آنكه:
سخندان پرورده پير كهنمزن بىتأمل بگفتار دمبينديش وانگه برآور نفس | بينديشد آنگه بگويد سخننكو گوى اگر دير گوئى چه غماز آن پيش بس كن كه گويند بس |
و نيز آن حضرت فرموده: اللسان سبع ان خلى عنه عقر.196
زبان درنده ايست كه اگر بحال خودش گذاشته شود مثل درندگان بگيرد و بگزد.
زبان بسيار سر بر باد داده است | زبان ما را عدوى خانه زاد است |
پاورقی
194) نهج البلاغه ص 1106 حكمت 29.
195) نهج البلاغه ص 1106.
196) نهج البلاغه ص 1114 حكمت 57.