آیه 3، سوره مائده، تفسير روان جاويد

تفسير روان جاويد، ج‏2، ص 173

... و ياس كفار از مداخله در عقايد مسلمانان وقتى است كه ثبات قدم آنها در دين واضح و آشكار شود و خداوند فتح و ظفر را نصيب آنها فرمايد و آخرين دستور كلى دينى آنها مبين گردد كه در هر حكمى و حادثه كه براى آنها روى دهد بدانند تكليف خود را و اين ميسور نگردد مگر به نصب امام و مرجع احكام.

چنانچه قمى فرموده كه فرمود يعنى امام (ع) اين معنى وقتى محقق شد كه ولايت امير المؤمنين (ع) نازل گرديد. پس ديگر جاى ترس از كفار كه اخلال در دين مسلمانان نمايند باقى نمي ماند و ترس منحصر به عقوبت الهى مي شود در مخالفت اوامر و نواهى او و ولىّ وقت كه اطاعت او مقرون باطاعت خدا است.

و در مجمع از صادقين عليهما السلام نقل نموده در ذيل اليوم اكملت لكم دينكم كه نازل شد بعد از آنكه نصب فرمود پيغمبر (ص) امير المؤمنين (ع) را به خلافت خود در روز غدير خم وقتى كه از حجة الوداع مراجعت مي فرمود و اين آخر حكمى بود كه خداوند فرمود و بعد از آن ديگر حكمى نفرمود.

و در كافى از حضرت باقر (ع) روايت نموده كه احكام به تدريج پى در پى نازل شد و آخر آنها ولايت بود پس نازل شد اليوم اكملت لكم دينكم و بعد از آن ديگر حكمى نازل نشد.

و عياشى و قمى نيز اين معنى را از آن حضرت نقل نموده ‏اند و در برهان اخبارى از عامه و خاصه باين معنى نقل نموده است كه متواتر بلكه زايد از حد تواتر است و فيض ره فرموده همانا كامل شد فرائض الهى به ولايت براى آنكه پيغمبر (ص) آنچه را به وديعت گذارده بود خداوند نزد او از علم به على (ع) و ذريه اطهار او كه هر يك بعد از ديگرى اوصياء آنحضرت بودند سپرد و چون آنها قائم مقام آن حضرت شدند و مردم متمكن از رجوع به آنها در حلال و حرام گرديدند و اين سيره مرضيه مستمر گرديد دين كامل و نعمت تمام شد و اين معنى بعينه از ائمه عليهم السلام وارد شده است.

و در خطبه غدير خواهد آمد انشاء اللّه تعالى و الحمد للّه على نعمائه حقير عرض مي كنم معلوم مي شود دين بدون ولايت ناقص است و نعمت بى ‏وجود امام ناتمام و اسلام بدون امامت مرضى خداوند نيست.

لذا روايت شده است كه بعد از نزول اين آيه عمر گريه كرد پيغمبر (ص) فرمود چرا گريه مى‏كنى او عرض كرد براى اينكه دين ناقص بود و امروز كامل شد پيغمبر (ص) تصديق فرمود او را و بعد از اين آيه پيغمبر (ص) هشتاد و يك روز بيشتر حيات نداشت و در روز دوشنبه بيست و هشتم يا بيست و نهم ماه صفر به جوار رحمت الهى مستقر گرديد و ظاهر اين روايات آنست كه اين جمله از اين آيه مستقلا نازل شده است‏

تفسير روان جاويد، ج‏2، ص 174

و مربوط به سابق نيست اگر چه ممكن است در وجه ربط آن به ما قبل گفته شود كه چون اين آيه آخرين آيات نازله در احكام است پس شريعت و دين كامل و نعمت الهى تمام شده است ولى انصاف آنست كه ذكر محرمات چندى مناسب با اين مقدار اهميّت نيست و مطلب همانست كه در روايات متواتره از خاصه و عامه نقل شده است كه اين جمله در روز غدير خم نازل گرديده و به مناسبت امر ولايت اكمال دين شده است و منافى نيست با آن كه صدر آيه هم در همان روز نازل شده باشد و در هر حال اين قسمت به منزله جمله معترضه است كه به آن اثبات كمال دين اصولا و فروعا مي شود كه ديگر نسخ در آن راه ندارد و مزيدى بر آن متصور نيست و اين دين باقى است تا روز قيامت و حلقه رسالت ختم شده بوجود خاتم انبياء و مرسلين.

نسخه شناسی

درباره مولف

کتاب شناسی