آیه 3، سوره مائده : انوار درخشان
انوار درخشان، ج4 ، ص 333
«الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ» كلمة «اليوم» منصوب و ظرف زمان براى جمله «يئس» مي باشد و الف و لام آن اشاره به زمان نزول آيه است (يعنى امروز) و كلمة «مِنْ دِينِكُمْ» نيز متعلق به همان جمله است و مفادش آنست كه امروز دين اسلام از خطر منافقين و بيگانگان (يهود و مسيحيان) ايمن گشت و آنها نيز از فتنه جوئى و كار شكنى عليه مسلمانان نااميد شدند از اين جهت آسوده خاطر باشيد زيرا پس از اجراء اين دستور بيگانگان نمي توانند در باره دين اسلام خرده بگيرند و القاء شبهه نمايند و در ميان مسلمانان اختلاف بينگيزند بلكه اهل ايمان فقط از خودشان بيمناك باشند كه در اثر تمرد از اين حكم و كفران نعمت اختلاف در ميان آنان راه يابد و مورد غضب پروردگار قرار گيرند و نتايجى از دين اسلام نبرده و از آن بى بهره شوند.
و جمله «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» نيز همين معنا را بيان نموده و تعقيب مينمايد.
يعنى امروز است كه پروردگار احكام دين اسلام را بحد كمال رسانيد و نعمت تعليم و تربيت بشر و برنامه قرآن را باتمام رسانيد و مفاد جمله «وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً».
نيز آنستكه امروز پروردگار براى جامعه بشر دين اسلام را برنامه سعادت و وسيله نيكبختى قرار داد و برنامه قرآن را براى مكتب عالى اسلام مقرر فرموده
انوار درخشان، ج4، ص: 334
و از آن خشنود است.
بديهى است اين دو جمله هيچ ارتباطى با آيه «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ» ندارد زيرا اين آيه بيان حرمت و پليد بودن مردار و خون و گوشت خوك و ساير اقسام مردار است كه بحكم فطرت و خرد حرام و پليد و مورد نفرت طبع خردمندان بوده و هست و نيز در آيات چندى كه قبل بر آن نازل شده تصريح بحرمت و پليدى آنها شده است.
پس دو جمله «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا» و جمله «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ» كه براى تامين خاطر مسلمانان و امتنان بآنها است بطور حتم بصورت جمله معترضه در وسط آيه «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ» نوشته شده آيا هنگام نزول آيه «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ» پروردگار اين دو جمله معترضه «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ» را در آن درج فرموده و يا اينكه رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم دستور فرموده كه در وسط اين آيه درج و نوشته شود مدرك صحيح در دسترس نيست.
حسينى همدانى سيد محمد، انوار درخشان، تحقيق: محمد باقر بهبودى، تهران، كتابفروشى لطفى، 1404 ق، چاپ اول، ج4، صص 333-334