سوره الحجر (15): آيه 22

تفسير اثنا عشري، ج‏7، ص: 95

وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِحَ فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَيْناكُمُوهُ وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِينَ (22)

ترجمه:

و ما بادهاى باردار كننده (رحم طبيعت) را فرستاديم، آن گاه باران را از آسمان فرود آورديم تا به آن آب، شما را سيراب گردانيديم و گر نه شما نمى‏توانستيد آبهايى (براى وقت حاجت خود در هر جاى زمين از كوه و دره و بيابان و صحرا) منبع ساخته و جارى سازيد. (22)

بعد از آن كيفيت انزال را فرمايد:

وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِحَ: و فرستاديم بادها را بر دارندگان ابرها يا آبستن كنندگان درختها به ميوه‏ ها.

تنبيه: يكى از آيات عظيمه الهى احداث باد است:

1- گرچه به تموج هوا حادث گردد، لكن اگر طبع هوا، اقتضاى حركت مى‏كند، بايد هرگز ساكن نشود، و اگر مقتضى سكونت، بايد متحرك نشود و ما مى‏بينيم گاهى متحرك و گاهى ساكن باشد، پس برهانى است بر تدبير و تقدير صانع مختار حكيم عليم جلّ جلاله.

2- هوا جسمى است در غايت لطافت، به حدى كه محسوس نشود، لكن وقتى به جنبش درآيد كوهها را بركند و درختها را بشكند و اساس آدمى را بر هم زند، پس ظهور چنين شدت و قوت در اين جسم خفيف، از آثار قدرت خداوند لطيف است.

3- اقسام متفاوته مقرر فرموده، بعضى را نقمت، چنانچه فرموده (أَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ) «1» و برخى موجب نعمت چنانچه فرمايد (وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِحَ)

و تأثيرات عجيبه هر يك عظمت و سطوت سبحانى را ظاهر سازد.

عياشى «2»- از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام فرمود حضرت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم لا تسبّوا الرّيح فانّها بشر و انّها نذر و انّها لواقح فاسئلوا اللّه من خيرها و تعوّذوا به من شرّها.

سب نكنيد باد را، بدرستى كه آن بشارت دهنده، و بدرستى كه ترساننده، و بدرستى كه آبستن كننده است پس سؤال نمائيد خدا را از خير آن، و پناه بريد به خدا از شرّ آن.

فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً: پس فرو فرستاديم از آسمان آبى را كه باران باشد. فَأَسْقَيْناكُمُوهُ: پس سيراب نموديم شما را از آن آب و شما را متصرف ساختيم در آن. وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِينَ: و نيستيد شما اى گروه مردمان مر آن آب نازل شده را نگهدارندگان در چاه و غدير، بلكه خداى متعال حفظ فرمايد و ارسال نمايد از آسمان، پس حفظ فرمايد در زمين بعد خارج نمايد از چشمه‏ها بقدر احتياج، و هيچ كس قدرت ندارد كه نگهدارد آنچه محتاج است در مكانى، پس اين تدبيرات خاصه دلالت كند بر وجود مدبرى حكيم، زيرا طبيعت آب مقتضى فرو رفتن به زمين است، و وقوف آن بدون حدى و جريان از محلى، ناچار باشد آن را از مخصصى. در تأويلات النجميه «3» مذكور است كه:

شما نيستيد مر خداى را خزينه‏داران، يعنى خزاين سبحانى دست شما نيست، چه شما آنچه خزينه نمائيد، در تحت قدرت حق تعالى خواهد بود.

پی نوشت:

(1) سوره ذاريات آيه 41.

(2) جلد 2، صفحه 239.

(3) منهج الصادقين، جلد 5، صفحه 158، نقل از تأويلات نموده است.