یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی شیعیان روز غدیرخم و روز منصوب شدن مولی امیر المؤمنین حضرت علی(ع) به مقام شامخ ولایت به امر الهی است که این رسالت عظیم را پیامبر گرامی اسلام(ص) در سال دهم هجرت در بازگشت از حجه الوداع در مکانی به نام غدیرخم، به انجام رساندند.این روز به خاطر عظمت واهمیتش دارای نام های متعددی است، ازجمله این روز را"عید الشیعه"می نامند، همانگونه که امام صادق(ع) فرمودند: جعله عيدا لنا (خداوند اين روز رابراى ما اهل بيت(ع) عيد قرار داد) (1)
چرا روز غدیر عید الشیعه است؟
اراده حكيمانه خداوند بر اين تعلق گرفته است كه واقعه تاريخى غدير در تمام قرون واعصار، به صورت زنده در دلها وبه صورت مكتوب در اسناد وكتب، بماند ودر هر عصر وزمانى نويسندگان اسلامى در كتابهاى تفسيروحديث وكلام وتاريخ از آن سخن بگويند وگويندگان مذهبى در مجالس وعظ وخطابه در باره آن داد سخن دهند وآن را از فضايل غير قابل انكار حضرت على -عليه السلام بشمارند. نه تنها خطبا وگويندگان، بلكه شعرا وسرايندگان بسيارى از اين واقعه الهام گرفته اند وذوق ادبى خود را از تامل در زمينه اين حادثه واز اخلاص نسبتبه صاحب ولايت مشتعل ساخته اند وعاليترين قطعات را به صورت هاى گوناگون و به زبانهاى مختلف از خود به يادگار نهاده اند.
از اين جهت، كمتر واقعه تاريخى همچون رويداد غدير مورد توجه دانشمندان، اعم از محدث ومفسرومتكلم وفيلسوف وخطيب وشاعر ومورخ وسيره نويس، قرار گرفته است وتا اين اندازه در باره آن عنايت مبذول شده است.
يكى از علل جاودانى بودن اين حديث، نزول دو آيه از آيات قرآن كريم در باره اين واقعه است(2) وتا روزى كه قرآن باقى است اين واقعه تاريخى نيز باقى خواهد بود واز خاطرها محو نخواهد شد.
جامعه اسلامى در اعصار ديرينه آن را يكى از اعياد مذهبى مى شمرده اند وشيعيان هم اكنون نيز اين روز را عيد مى گيرند ومراسمى را كه در ديگر اعياد اسلامى برپا مى دارند در اين روز نيز انجام مى دهند.
از مراجعه به تاريخ به خوبى استفاده مى شود كه روز هجدهم ذى الحجة الحرام در ميان مسلمانان به نام روز عيد غدير معروف بوده است، تا آنجا كه ابن خلكان در باره مستعلى بن المستنصر مى گويد:در سال487 هجرى در روز عيد غدير كه روز هجدهم ذى الحجة الحرام است مردم با او بيعت كردند. (3) والعبيدى در باره المستنصر بالله مى نويسد:وى در سال487 هجرى، دوازده شب به آخر ماه ذى الحجه باقى مانده بود كه درگذشت. اين شب همان شب هجدهم ذى الحجه، شب عيد غدير است. (4)
نه تنها ابن خلكان اين شب را شب عيد غدير مى نامد، بلكه مسعودى (5) وثعالبى (6) نيز اين شب را از شبهاى معروف در ميان امت اسلامى شمرده اند.
ريشه اين عيد اسلامى به خود روز غدير باز مىگردد، زيرا در آن روز پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به مهاجرين وانصار، بلكه به همسران خود، دستور داد كه بر على -عليه السلام وارد شوند وبه او در مورد چنين فضيلت بزرگى تبريك بگويند.زيد بن ارقم مى گويد:نخستين كسانى از مهاجرين كه با على دست دادند ابوبكر، عمر، عثمان، طلحه وزبير بودند ومراسم تبريك وبيعت تا مغرب ادامه داشت.
پی نوشت:
1-بحارالانوار، ج 98، ص 300
2- آيات3و67 سوره مائده.
3- وفيات الاعيان، ج1، ص 60 وج2، ص223.
4- وفيات الاعيان، ج1، ص 60 وج2، ص223.
5- التنبيه والاشراف، ص 822
6- ثمار القلوب، ص 511.