وصف حوض و منزلت امير مؤمنان عليه السلام در كنار آن
شيخ صدوق رحمه الله گويد:اعتقاد ما درباره حوض آن است كه آن حق است،و پهناى آن به فاصله ميان أيله و صنعاء (1) است،و آن حوض پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم است و در آن جامهايى به تعداد ستارگان آسمان قرار دارد،و سرپرست و مسئول آن در روز قيامت امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام است كه دوستانش را از آن سيراب و دشمنانش را از آن دور مىسازد،هر كه جرعهاى از آن بنوشد هيچ گاه تشنه نخواهد گشت (2) .
1ـابو ايوب انصارى گويد:نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم بودم و از آن حضرت درباره حوض سؤال شد،فرمود:اينك كه درباره حوض از من پرسيديد شما را از آن خبر دهم:حوض چيزى است كه خداوند از ميان پيامبران مرا بدان گرامى داشته است،عرض آن به فاصله ميان ايله و صنعاء است،دو نهر از آب در آن مىريزد،آبش از شير سفيدتر و از عسل شيرينتر،بسترش از مشك خوشبوست و سنگريزههايش در و ياقوت است.پروردگارم شرط كرده است كه كسى به آن وارد نشود مگر آنان كه داراى نيتهايى درست و دلهايى پاكند،آنان كه در حال توانگرى و فراخ دستى حقوقى را كه بر عهده دارند مىپردازند و در حال نياز و تنگدستى حق قانونى خود را نمىگيرند،و پس از من تسليم وصى من خواهند بود.آن گاه وصى من غير شيعيان خود را از آن دور مىكند همان گونه كه آدمى شتر گر را از ميان شترهاى خود دور مىسازد. (3)
2ـعبد الله بن عباس گويد:چون سوره كوثر بر رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم نازل شد،على بن ابى طالب به آن حضرت گفت:فراى رسول خدا،كوثر چيست؟مود:نهرى است كه خداوند مرا بدان گرامى داشته است.على گفت:اى رسول خدا،اين نهر شريفى است،آن را براى ما توصيف كن.فرمود:آرى اى على،كوثر نهرى است كه در زير عرش خدا جارى مىشود،آبش از شير سفيدتر،از عسل شيرينتر و از كره نرمتر،سنگريزههايش زبرجد و ياقوت و مرجان،گياه هايش زعفران و خاكش مشك خوشبو،و اساس و بنيانش زير عرش خداست.آن گاه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم دست بر پهلوى على امير مؤمنان عليه السلام زد و فرمود:اى على،اين نهر از آن من و تو و از آن دوستان تو پس از من است. (4)
3ـرسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در حديثى طولانى فرمود:اى على،تو نخستين كسى هستى كه با من از زمين بيرون مىآيى[و تو نخستين كسى هستى كه با من برانگيخته مىشوى]،و تو نخستين كسى هستى كه با من از صراط مىگذرى،و پروردگار بزرگ من به عزت خود سوگند خورده كه كسى از گردنه صراط عبور نكند مگر آن كه سند ولايت تو و ولايت امامان از اولاد تو را همراه داشته باشد،و تو نخستين كسى هستى كه بر حوض من وارد مىشوى،دوستانت را از آنسيراب مىسازى و دشمنانت را از آن مىرانى،و تو يار و همراه منى آن گاه كه در مقام محمود (مقام شفاعت) بايستم،ما درباره دوستانمان شفاعت مىكنيم و شفاعت ما درباره آنان پذيرفته مىشود.و تو نخستين كسى هستى كه داخل بهشت مىشوى در حالى كه پرچم مرا به دست دارى و آن لواى حمد است كه هفتاد شكاف دارد و هر شكافى پهناورتر از خورشيد و ماه است،و تو صاحب درخت طوبى در بهشت هستى كه تنهاش در خانه تو و شاخههايش در خانه شيعيان و دوستان توست . (5)
4ـابو الأسود دئلى از پدرش روايت كرده كه گفت:از امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام شنيدم كه مىفرمود:به خدا سوگند كه با همين دو دست كوتاه خود دشمنانمان را از حوض رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم دور مىسازم،و دوستانمان بدان در مىآيند. (6)
5ـو نيز فرمود:من با رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و خاندانم بر سر حوض قرار داريم،پس هر كه خواستار ماست بايد گفتار ما را بگيرد و مانند ما عمل كند،زيرا هر خاندانى برگزيدهاى دارد و ما را نيز برگزيدگانى است،و ما را شفاعتى است و دوستان ما را نيز شفاعتى است،پس براى ديدار ما بر سر حوض با هم رقابت كنيد،كه ما دشمنانمان را از آن مىرانيم و دوستان و اولياى خود را از آن سيراب مىكنيم،هر كه جرعهاى از آن بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد،دو نهر از بهشت در حوض ما سرازير مىشود،يكى از تسنيم و ديگرى از آب زلال و گوارا،بر لبه آن زعفران روييده و سنگريزهاش لؤلؤ است و آن كوثر نام دارد. (7)
6ـرسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:اى على،تو برادر،وزير و صاحب لواى من دردنيا و آخرت و صاحب حوض من هستى،هر كه تو را دوست بدارد مرا دوست داشته،و هر كه تو را دشمن بدارد مرا دشمن داشته است. (8)
7ـعبد الرحمن بن قيس رحبى گويد:با امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام بر در قصر (دار الاماره) نشسته بودم كه نور خورشيد آن حضرت را وادار كرد تا در سايه ديوار قصر پناه گيرد،همين كه برخاست تا داخل شود مردى از قبيله همدان دامن حضرتش را گرفت و گفت :اى امير مؤمنان،مرا حديثى جامع گو تا خداوند مرا بدان سودى رساند.فرمود:مگر درباره من حديث بسيارى وجود ندارد؟ (9) يا:مگر اين سودمندى در احاديث بسيارى نيست؟) گفت:چرا،ولى مرا حديثى گو كه خداوند بدان سودم رساند.
فرمود:دوستم رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مرا فرمود كه:من و شيعيانم وارد حوض مىشويم و سيراب و روسپيد بيرون مىشويم،و دشمنانمان تشنه لب و روسياه وارد مىگردند .اين را داشته باش كه مشتى از خروار است،تو با همان كسى كه دوستش مىدارى خواهى بود و همان را كه به دست آوردهاى خواهى داشت،اى برادر همدانى رهايم ساز.اين را فرمود و داخل قصر شد. (10)
8ـمردى از منافقان به حضرت رضا عليه السلام گفت:برخى از شيعيان شما بى باكانه در كوچه و بازار شراب مى خورند!و ديگرى سر راه بر حضرت گرفت و گفت:برخى از شيعيان شما شراب مىخورند !چهره حضرت از روى شرم عرق كرد،سپس فرمود:خداوند گرامىتر از آن است كه گرمى شراب را با دوستى ما خاندان در دل مؤمن جمع آورد،آن گاه لختى صبر كرده و فرمود:و اگر يكى از آنها بدين نكبت گرفتار شد و چنين كرد بى شك پروردگارى مهربان،پيامبرى دلسوز،امامى شناسا بر سر حوض و سرورانى براى شفاعت ايستاده را براى خود خواهد يافت. (11)
9ـرسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:پنج چيز درباره على به من داده شده كه از دنيا و هر چه در آن است نزد من بهتر است:1ـاو در برابر خدا دور دارنده (يا:در برابر خدا به رو در افتاده) است تا خداوند از حساب آفريدگان فارغ شود.2ـلواى حمد به دست اوست و از آدم گرفته به بعد همه در زير آن قرار دارند.3ـاو بر سر حوض مىايستد و هر كه را از امت من[به ولايت]بشناسد سيراب مىسازد.4ـاوست كه[پس از مرگ]عورت مرا مىپوشاند و مرا به خداوند مىسپارد.5ـمن هيچ بر او بيم ندارم كه بعد از ازدواج دامن بيالايد،و پس از ايمان به كفر گرايد. (12)
10ـاز على عليه السلام روايت است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:تو نخستين كسى هستى كه به بهشت مىروى.گفتم:اى رسول خدا،پيش از شما به بهشت مىروم؟فرمود:آرى،زيرا تو در آخرت پرچمدار منى چنانكه در دنيا پرچمدار من هستى،و هميشه پرچمدار پيشاپيش حركت مىكند.سپس فرمود:اى على،گويى تو را مىبينم كه پرچم مرا كه لواى حمد است به دست دارى و داخل بهشت شده اى،و از آدم گرفته به بعد در زير آن قرار دارند. (13)
پى نوشتها:
1ـآيله شهرى است در ساحل بحر قلزم،و صنعاء نام دو جاست يكى در يمن و ديگرى در دمشق.بايد دانست كه اين تعبير براى نشان دادن بزرگى آن است نه اندازه دقيق آن.
2ـبحار الانوار 8/27 به نقل از رساله اعتقادات صدوق.
3ـبحار الانوار 8/ .28
4ـهمان/ .18
5ـبحار الانوار 39/ .211
6ـهمان/212.و نظير آن:همان/ .216
7ـتفسير صافى 5/ .301
8ـبحار الانوار 39/ .216
9ـبنا بر نسخهاى ديگر:مگر احاديث بسيارى در اختيار ندارى؟
10ـامالى شيخ طوسى 1/ .150
11ـعلم اليقين 2/ .603
12ـبحار الانوار 39/ .219
13ـهمان/217.و در ص 213 از پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم آورده است كه:آدم و همه خلق خدا در روز قيامت در سايه پرچم من قرار دارند.
امام على بن ابىطالب(ع) ص 567
نویسنده:احمد رحمانى همدانى