چکيده:
نظر به جایگاه رفیع امامعلی (ع) در نزد مسلمانان و بخصوص شیعیان آن حضرت، ضروری است تا سیره ایشان در امور مختلف مورد اهتمام جدی قرار گیرد. در این رساله درصدد بررسی سیره قضایی آن حضرت می باشیم. سوال اصلی پژوهش این است: "امامعلی (ع) به امر قضا چه اندازه اهتمام داشته و سیره قضایی آن حضرت بر چه اصولی مبتنی بوده است." در فرضیه این پژوهش آمده است: امامعلی (ع) در دوران زندگی خود اهتمام ویژه ای به امر قضا داشته است. و سیره قضایی آن حضرت "مبتنی بر قرآن کریم، سیره پیامبر اکرم (ع) و دانش فقهی، حقوقی گسترده خود آن حضرت بوده است." برای بررسی این فرضیه چهار فضل در نظر گرفته شده: فصل اول "کلیات و مفاهیم"؛ می باشد که در بخشی از آن به بررسی مباحثی از جمله؛ نظام های دادرسی در تاریخ؛ پیشینه قضا در نظام های حکومتی؛ نظام قضایی اسلام؛ مقایسه نظام قضایی اسلام با اروپا؛ تحول قضا و نظام های قضایی در دوره جدید، پرداخته شده است. در بخش دیگر فصل اول به بررسی مفاهیم از جمله؛ سیره؛ قضا؛ فقه؛ و حقوق در لغت و اصطلاح پرداختیم. فصل دوم به "مبانی و جایگاه سیره قضایی امامعلی (ع) در دوره پیامبر (ص) و خلفا"؛ می پردازد. در این فصل ابتدا به تشریح مبانی سیره قضایی امامعلی (ع) که شامل قضاوت در قرآن کریم؛ سیره قضایی پیامبر اکرم (ص) و دانش فقهی و حقوقی گسترده امامعلی است روی آورده، در ادامه نیز مطالبی در بررسی جایگاه سیره قضایی امامعلی(ع) در دوره پیامبر و خلفا؛ آورده شده که امام از قاضیان رسول اکرم بوده و در زمان پیامبر اکرم (ص) نیز قضاوت نموده و بارها پیامبر قضاوت ایشان را تایید نموده است. امامعلی (ع) در زمان خلفا نیز در امور قضاوت دخالت می نمود و گاهی حتی داوری های خلفا را نیز نقض می نمود. موضوع فصل سوم "اصول و گستره سیره قضایی امامعلی (ع) در دوره حاکمیت" است. در این فصل به اقدامات قضایی و همچنین اصول آن امام در امر قضاوت در دوره حکومت پرداخته شد. در این فصل به اصلاحاتی که امامعلی (ع) در راستای احیای سیره قضایی پیامبر اکرم (ص) انجام داد اشاره شده است. فصل چهارم" قضاوت های مشهور امامعلی(ع)" نام دارد. در این فصل ابتدا برخی منابع در خصوص سیره قضایی امامعلی مورد بررسی وافع شد و سپس به برخی از قضاوت های مشهور آن حضرت اشاره شد.
نويسنده:فضلی، حجت الله
مقطع:کارشناسي ارشد
رشته گرايش:تاریخ
دانشگاه:باقر العلوم
تاريخ دفاع:1387