چرا پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در روز غدير براى اعلام جانشينى حضرت على عليه السلام از لغت «ولى» استفاده كرده اند كه به نظر مى رسد اين كلمه معنايى دو پهلو داشته باشد؟
كلمه «ولى» بيشترين استعمالش در مسأله جانشينى است و تنها در موارد خاصّى به دوستى معنا مى شود. گذشته از اين مطلب، با قرائن و شواهدى كه در اصل ماجراى غدير وجود دارد نمى توان ولى را به معناى دوستى گرفت، مگر عاقلى مى پذيرد كه در آن شرايط حسّاس رسول خدا مردم را در آن اوضاع جمع كنند و بگويند على دوست من است!
يادآورى دوستى على نياز به اين همه مقدّمات و تشكيلات و خطبه خوانى در وسط بيابان خشك و سوزان و متوقّف ساختن جمعيّت و گرفتن اعتراف هاى پى در پى از جمعيّت ندارد، دوستى مسلمانان با يكديگر از بديهى ترين مسائل اسلامى است، و اين مطلبى نبود كه پيغمبر تا آن زمان آن را تبليغ نكرده باشد، امرى نبود كه از ابراز آن وحشت داشته باشد. مسأله اى نبود كه خداوند با اين لحن كه «اگر آن را ابلاغ نكنى تبليغ رسالت نكرده اى با پيامبرش سخن بگويد .
ابن ابى شيبه و احمد و سنايى نقل مى كنند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله به بريره فرمودند:
آيا من نسبت به مؤمنان از خود آنان اولى نيستم؟ گفت: آرى.
فرمودند: هر كس من مولاى اويم پس على عليه السلام نيز مولاى او مى باشد. از اين كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در آغاز سخن، ولايت و اولويّت خويش را نسبت به مؤمنان يادآور شدند و از آنان اقرار گرفتند، معلوم مى شود معناى مولا (ولى) در اينجا صاحب اختيار است نه چيز ديگر.
سبط ابن جوزى و بسيارى از علماى اهل سنّت اعتراف كردهاند كه ولايت به معناى اولويت در تصرّف است.