آیه 3، سوره مائده: تفسیر احسن الحدیث

تفسير احسن الحديث، ج‏3  ، ص  18   

الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً اين قسمت از آيه را كه «اليوم» در آن دو بار تكرار شده است اگر برداريم به انسجام آيه صدمه ‏اى نخواهد رسيد و آيه چنين مى‏ شود: «... و ان تستقسموا بالازلام ذلكم فسق فمن اضطر في مخمصة ...» چنان كه آيه‏ إِنَّما حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‏ نحل/ 115 چنين است و نيز آيه 173 بقره و 145 از سوره انعام. پس معلوم مى ‏شود كه اين قسمت از آيه جمله معترضه است و معناى مستقلى دارد «2» روايات شيعه و اهل سنت نيز درباره نزول آن مستقلا بحث كرده‏
______________________________
(1) تفسير صافى و الميزان از امام باقر (ع).
(2) در الميزان فرموده آيه يا چنين نازل شده و يا رسول خدا (ص) دستور داده‏ اند

تفسير احسن الحديث، ج‏3، ص: 19

است بدون توجه به صدر و ذيل آن.

الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ‏ نشان مى ‏دهد كه مراد روز به خصوصى است و در آن واقعه مهمى روى داده كه دشمنان نوميد شده‏ اند از اينكه اسلام را از بين ببرند و يا مسلمانان را به كفر برگردانند «و اخشون» دستور مى‏ دهد كه بايد از خدا بترسند و اختلاف و تنازع به وجود نياورند و گرنه ضعيف مى‏ شوند باز دشمن به آنها روى مى‏ آورد الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ ... يعنى در همين روز كه كفار مأيوس شدند دين را كامل كرديم، پس هر دو «اليوم» يكى است، اكمال دين آن است كه گفتنى‏ ها همه گفته شده باشد ديگر نقصانى نماند مراد از «نعمتى» همان دين است كه به اتمام رسيد، آن دين كامل و تمام مورد رضايت خداست كه براى شما باشد.
روايات شيعه و اهل سنت حاكى است كه آيه در حجة الوداع روز غدير خم به هنگام اعلام خلافت على بن ابى طالب عليه السّلام نازل شد كه در «نكته‏ ها» خواهد آمد.

نسخه شناسی [1]

درباره مولف [2]

کتاب شناسی [3]