آیه 3، سوره مائده، تفسیر عاملی

تفسير عاملى، ج‏3 ، ص  218   

الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ»

3 طبرى: ابن عبّاس گفته است يعنى امروز كافران نااميد شدند كه بدين آنها در آئيد، سدّى گفته است: يعنى مأيوس شدند كه از دين خود برگرديد.

ابو الفتوح: اختلاف است كه مقصود كدام روز است.

عبد اللّه عبّاس و سدّى گفتند: مقصود روز عرفه‏ ى سال حجّة الوداع است كه بيشتر اعراب مسلمان شده بودند،

و بعضى ديگر گفتند: روز جمعه‏ اى بود كه پيغمبر براى مردم خطبه مى- خواند، و سخنرانى مي فرمود و گروهى انبوه فراهم شده بودند و چون همه مسلمان بودند و در ميان آنها مشرك نديد شاد شد، اين آيه نازل شد.

و از امام باقر (ع) و صادق (ع) روايت شده است كه اين آيه و آن آيه كه بعد از اين ميآيد در روز غدير خم نازل شد.

«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ»

3 طبرى: بعضى گفته ‏اند: مقصود روز عرفه‏ ى سال حجّة الوداع است كه در آن روز احكام دين اسلام تكميل شد، و پس از آن حكمى و دستورى نرسيد و هشتاد و دو شب پس از آن پيغمبر (ص) از دنيا رفت،

أسماء بنت عميس گفت: با پيغمبر بحجّة الوداع بوديم، در راه جبرئيل اين آيه را آورد، و آن حضرت بر شتر بود كه آن حيوان از سنگينى وحى و قرآن نتوانست برود، سينه بر زمين گذارد، من نزديك رفتم و بالاپوش خود را بر آن حضرت افكندم.

هارون- ابن عنتره گفت: چون اين آيه نازل شد، عمر گريه كرد، پيغمبر پرسيد چرا گريستى عرض كرد: تا كنون احكام دين براى ما زياد مي شد، اكنون كه كامل شده است، البتّه از ما چيزى كم خواهد شد، فرمود: راست گفتى.

شايد اظهار عمر و فرمايش پيغمبر (ص) اشاره به مرگ آن حضرت باشد.

و بعضى ديگر در معنى اين جمله گفته‏ اند يعنى امروز حجّ و احكام آنرا تمام كرديم چون مشركين اين عبادت را ندارند و اين طور حجّ نمي كنند، و ما آنها را از خانه‏ى خدا محروم كرديم و در آينده نخواهند توانست برهنه طواف كنند. «چنانكه در عرب رسم بود كه بعضى برهنه طواف‏

تفسير عاملی، ج‏3، ص 219

مي كردند حتّى زنهاى عرب».

مجمع: فرّاء گفته است: آخر آيه كه نازل شد اين آيت حكم ارث است‏ «يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلالَةِ» و اگر اين گفته‏ ى او درست باشد قول دوّم در معنى آيه راجح خواهد بود كه مقصود تكميل احكام حجّ است ولى اين معنى مورد اختلاف است.

زجّاج گفته است: يعنى امروز قدرت شما را كامل كرديم و شر دشمنان دين را از شما بگردانديم.

و از امام باقر و صادق عليهما السّلام نقل شده است: كه پس از روز غدير كه در سفر حجّة الوداع پيغمبر علىّ را بخلافت معيّن كرد اين آيه نازل شد.

و سيد مهدى نزار حسينىّ از ابو سعيد خدرى براى من روايت كرد كه چون آيه نازل شد پيغمبر (ص) فرمود «من كنت مولاه فعلىّ مولاه اللّهمّ وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله».

«وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً»

3 طبرى: يعنى بتدريج شما مسلمانان را به- احكام و آداب راهنمائى كرديم تا باين پايه رسيديد كه همه را فرا گرفتيد. پس امروز دين اسلام را براى شما به مرتبه‏ ى پسنديده و خوب رسانديم، چون با اين وضع كمال دين و حال كنونى شما كه بآن رفتار مي كنيد اسلام دين پسند و خوبى است كه براى شما تكميل شد، به آن بچسبيد و دست برنداريد،

كعب الاحبار گفت: اگر اين آيه براى ملّت ديگرى نازل مي شد، آنروز را عيد مي گرفتند، عمر گفت: من مي دانم در كجا و چه وقت نازل شد، روز جمعه بود كه به حمد اللّه ما آنرا عيد داريم.

مجمع البيان: يعنى اين حالت كنونى شما كه به درجه‏ ى كامل احكام اسلامى رسيده ‏ايد پسند خداوند است، از آن دست بردار نباشيد.

نسخه شناسی [1]

درباره مولف [2]

کتاب شناسی  [3]