كلمه 6:

متن حديث :
اذا تم العقل نقص الكلام (11)
ترجمه :
چون تمام و كامل شد عقل مرد نقصمان يافت كلام او زيرا كه كمال عقل به سبب ضبط قواى بدنيه و استعمال آنها است بمقتضى آراء محموده و موزون كردن فعل و قول خود است بميزان اعتبار و چون در اين كار كلفت و شرايط بسيار است لاجرم كلامش كم شود به خلاف آنكه اگر نسجيده سخن گويد، نظامى گفته :

لاف از سخن چو در توان زد   آن خشت بود كه پرتوان زد

و لهذا فرموده اند كه هرگاه ديديد مردى را كه سكوت بسيار كند و از مردم فرار نمايد بسوى او رويد كه تلقى حكمت ميكند.

تاءمل كنان در خطا و صواب   به از ژاژ خايان (12) حاضر جواب
كمال است در نفس انسان سخن   تو خود را بگفتار رسوا مكن
كم آواز هرگز نبينى خجل   جوى مشگ بهتر كه يك توده گل

از حضرت باقرالعلوم (ع ) روايتست كه فرمود جز اين نيست كه شيعيان و دوستان ما زبانهاى ايشان لال است (13)
و فى الحديث : سلامة الاءنسان فى حفظ اللسان (14) يعنى سلامت آدمى در نگه داشتن زبان او است .

مجال سخن تا نيابى مگوى   چه ميدان نيابى نگهدار گوى
مگوى و منه تا توانى قدم   زاندازه بيرون و زاندازه كم

پاورقی

11- نهج البلاغه ص 1116.
12- بيهوده گويان .
13- بحار 71/286.
14- بحار ج 71/286.