كلمه 78:

متن حديث :
المرء مخبوء تحت لسانه.225
ترجمه :
(يعنى)

مرد پنهاست در زير زبان خويشتن   قيمت و قدرش ندانى تا نيايد در سخن

و از اينجاست كه نيز فرموده: تكلموا تعرفوا.226 يعنى: تكلم كنيد تا شناخته شويد.227

تا مرد سخن نگفته باشدهر بيشه گمان مبر كه خالى است   عيب و هنرش نهفته باشدشايد كه پلنگ خفته باشد

لكن بدان ايعزيز من كه فضيلت سخن براى دانا و عاقل است نه براى نادان جاهل:

كمال است در نفس انسان سخنتراخامشى ايخداوند هوشاگر عالمى هيبت خود مبربدهقان نادان چه خوش گفت زن   تو خود را بگفتار رسوا مكنوقار است و نا اهل را پرده‏پوشو گر جاهلى پرده خود مدربدانش سخن گوى يا دم مزن

شيخ سعدى گويد: نادان را به از خاموشى نيست و اگر اين مصلحت بدانستى نادان نبودى.

چون ندارى كمال و فضل آن بهآدمى را زبان فضيحت كرد   كه زبان در دهان نگه دارىجوز بيمغز را سبكبارى

قال رسول صلى الله عليه و آله: رحم الله عبداً قال خيراً فغنم اوسكت عن سوء فسلم.228
يعنى خدا رحمت كند بنده را كه خوب بگويد و غنيمت ببرد يا ساكت شود از بدى و سالم بماند.

پاورقی

225) نهج البلاغه ص 1159 حكمت 140.
226) نهج البلاغه ص 1272 حكمت 384.
227) قال عليه السلام: كما تعرف اوانى الفخار بامتحانها باصواتها فيعلم الصحيح منها من المكسور كذلك يمتحن الانسان بمنطقه فيعرف ما عنده.
شرح نهج البلاغه 20/294 حكمت 363.
ترجمه: همانطور كه ظروف سفالين با صداهايش امتحان مى‏شود و سالم و شكسته آن معلوم مى‏گردد. همچنين انسان با گفتارش امتحان مى‏شود و آنچه دارد شناخته مى‏شود.
228) بحارالانوار 71/293.