كلمه 78:
متن حديث :
المرء مخبوء تحت لسانه.225
ترجمه :
(يعنى)
مرد پنهاست در زير زبان خويشتن | قيمت و قدرش ندانى تا نيايد در سخن |
و از اينجاست كه نيز فرموده: تكلموا تعرفوا.226 يعنى: تكلم كنيد تا شناخته شويد.227
تا مرد سخن نگفته باشدهر بيشه گمان مبر كه خالى است | عيب و هنرش نهفته باشدشايد كه پلنگ خفته باشد |
لكن بدان ايعزيز من كه فضيلت سخن براى دانا و عاقل است نه براى نادان جاهل:
كمال است در نفس انسان سخنتراخامشى ايخداوند هوشاگر عالمى هيبت خود مبربدهقان نادان چه خوش گفت زن | تو خود را بگفتار رسوا مكنوقار است و نا اهل را پردهپوشو گر جاهلى پرده خود مدربدانش سخن گوى يا دم مزن |
شيخ سعدى گويد: نادان را به از خاموشى نيست و اگر اين مصلحت بدانستى نادان نبودى.
چون ندارى كمال و فضل آن بهآدمى را زبان فضيحت كرد | كه زبان در دهان نگه دارىجوز بيمغز را سبكبارى |
قال رسول صلى الله عليه و آله: رحم الله عبداً قال خيراً فغنم اوسكت عن سوء فسلم.228
يعنى خدا رحمت كند بنده را كه خوب بگويد و غنيمت ببرد يا ساكت شود از بدى و سالم بماند.
پاورقی
225) نهج البلاغه ص 1159 حكمت 140.
226) نهج البلاغه ص 1272 حكمت 384.
227) قال عليه السلام: كما تعرف اوانى الفخار بامتحانها باصواتها فيعلم الصحيح منها من المكسور كذلك يمتحن الانسان بمنطقه فيعرف ما عنده.
شرح نهج البلاغه 20/294 حكمت 363.
ترجمه: همانطور كه ظروف سفالين با صداهايش امتحان مىشود و سالم و شكسته آن معلوم مىگردد. همچنين انسان با گفتارش امتحان مىشود و آنچه دارد شناخته مىشود.
228) بحارالانوار 71/293.