وظيفه فرزند

57 - عرض كردم : وظيفه فرزند در برابر پدر چيست ؟
فقال عليه السلام : حق الوالد على الولد ان يطيعه فى كل شى ء الا فى معصيه الله . (60)
فرمودند: فرزند بايد در تمام كارها از پدر اطاعت نمايد مگر در امورى كه گناه باشد (مطيع محض پدر باشد مگر در معصيت خدا)
58 - عرض كردم چه مسائلى را بايد به فرزند آموخت ؟
فرمود: علموا اولادكم الصلاه و خذوابها اذا بلغوا الحلم . (61)
نماز را به آنان تعليم دهيد و چون بالغ شدند در مورد نماز خواندن سختگيرى كنيد.
59 - عرض كردم آيا در مقام تاديب مى شود فرزند را كتك زد؟
فرمود: (خير) ان العاقل بتعظ بالادب و البهائم لا يتعظ الا بالضرب . (62)
انسان خردمند (نياز به كتك ندارد) و با موعظه و پند و اندرز اصلاح مى شود. اين بهائم هستند كه جز با كتك اصلاح نمى شوند.
60 - يعنى مى فرماييد خشونت اثر ندارد؟
خير، خشونت كارساز نيست . در ادب كردن نصيحت و ارشاد و هدايت و محبت بيشتر نقش دارد؛ مخصوصا محبت .
من قبل ولده كان له حسنه و من فرحه فرحه الله يوم القيامه . (63)
كسى كه فرزند خود را ببوسد (از روى محبت ) خداوند آنرا حسنه به حساب مى آورد و اگر كسى فرزند خود را خوشنود سازد خداوند او را در قيامت خوشحال كند.
61 - مولاى من ، چه كنيم بچه ها به لجاجت و لجبازى دچار نشوند؟
فرمود: الا فراط فى الملامه يشب نيران للجاج . (64)
زياده روى در ملامت و سرزنش آتش لجاجت را شعله ور مى سازد.
62 - مولاى من گاهى نياز است كه خردسال را توبيخ كنيم و كار زشتش را به او تذكر دهيم ؟
فرمودند: بله ولى زياده روى نكن هميشه جايى براى بازگشت بگذار.
اذا عاتبت الحدث فاترك له موضعا من ذنبه لئلا يحمله الاخراج على المكابره . (65)
موقعى كه جوان نورس را بسبب گناهانى كه مرتكب شده ، نكوهش مى كنى مراقب باش كه قسمتى از لغزشهاى او را ناديده انگارى و او از تمام جهات مورد اعتراض و توبيخش قرار ندهى ، تا جوان ، به عكس العمل وادار نشود و نخواهد از راه كجى و عناد بر شما پيروز گردد.
و اياك ان تكرر العتب فان ذلك يغرى بالذنب و يهون بالعتب .
از توبيخ مكرر پرهيز كن زيرا تكرار سرزنش ، گناهكار را در اعمال ناپسندش ‍ جرى و جسور مى كند، بعلاوه ملامت را آسان و بى اثر مى سازد.

پاورقی

60- همان مدرك .
61- همان مدرك .
62- همان مدرك .
63- همان مدرك .
64- تحف العقول ، ص 84.
65- الحديث ، ج 3، ص 125.