آیه 24، سوره بقره : ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن
ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج2، ص 29
[سوره البقرة (2): آيه 124]
وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ (124)
ترجمه:
و هنگامي كه آزمايش نمود ابراهيم را پروردگارش به كلماتى پس تمام نمود آنها را گفت همانا من قرار دهنده ام تو را براى مردم امام گفت و از نسل من گفت نمي رسد عهد من به ستمكاران.
در باره «كلماتى» كه حضرت ابراهيم عليه السلام در انجام آنها مورد آزمايش قرار گرفته است اقوال و نظريّات متعددى است که یکی از آن اقوال نام پنج تن عليهم السلام است. مؤلف گوید كليّه اقوالى«1» كه ذكر گرديد از آيه احتمال مي رود.
شيخ بزرگوار صدوق ره در كتاب «نبوت» از مفضل بن عمر نقل مي كند كه وى مي گويد: از حضرت صادق عليه السلام پرسيدم منظور از كلماتى كه در آيه «و اذا ابتلی ابراهيم ربّه بكلمات» واقع گرديده است چيست؟
حضرتش فرمود مراد از آنها، كلماتى است كه آدم عليه السلام آنها را از پروردگار متعال فرا گرفت و خداوند به احترام آنها توبه آدم عليه السلام را قبول كرد و آن كلمات نام محمّد، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام است كه آدم عليه السلام پس از فرا گرفتن آنها گفت پروردگارا از تو مسألت مي نمايم كه بحق محمّد و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام توبه مرا بپذير. خداوند توبه او را قبول فرمود زيرا او توبه پذير و مهربان است.
سپس پرسيدم: يا بن رسول اللَّه منظور خداوند از جمله فَاتَمَّهُنَّ چيست؟ حضرت فرمود مراد اين است كه خداوند نام آن پنج نفر بوسيله نام بقيّه امامان تا حضرت قائم عليه السلام كه آنها 9 نفر از فرزندان حسين عليه السلام مي باشند- تتميم و تكميل كرد.
بعد گفتم يا بن رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله منظور از آيه وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فِي عَقِبِهِ «2» چيست؟
فرمود مقصود از آن امامت است كه خداوند آن را تا روز قيامت و در ذريّه حسين عليه السلام قرار داد.
گفتم يا بن رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله به چه علّت امامت در ذريّه حسين عليه السلام قرار داده شد و در ذريه حسن عليه السلام قرار داده نشد؟ با اينكه هر دو فرزند و سبط پيغمبر بودند و هر دو سيّد جوانان اهل بهشت ميباشند.
حضرتش در جواب فرمود: همانطور كه خداوند نبوت را در فرزندان هارون عليه السلام قرار داد و در ذريّة موسى عليه السلام قرار نداد به اينكه هارون عليه السلام و موسى عليه السلام برادر و هر دو پيغمبر بودند، امامت نيز در ذريّه حسين عليه السلام مقرّر گرديد و در ذريّه حسن عليه السلام قرار داده نشد.
اى مفضّل! امامت منصبى است الهى و خلافتى است ربّانى. خداوند هر طور كه مصلحت بداند و در هر مورد كه حكمت ايجاب نمايد آن را قرار مي دهد. و كسى را نمي رسد كه بگويد: چرا آن در صُلب حسين عليه السلام قرار داده شد و در صُلب حسن عليه السلام قرار داده نشد؟ « لا يسأل عمّا يفعل و هم يسألون» «3».
پی نوشت:
(1) ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج2، ص: 24
(2) آيه 28 سوره زخرف
(3) آيه 23 سوره انبيا يعنى «خداوند در باره افعال خود مورد بازخواست قرار نميگيرد و تنها مردم هستند كه نسبت باعمالشان بازخواست مي شوند.»
جستجو
دیگر سایت های موسسه
