كلمه 19:

متن حديث :
اكبر العيب ان تعيب ما فيك مثله .(55)
ترجمه :
بزرگتر عيب تو آنست كه عيب كنى مردم را بچيزيكه مثل آن در تو باشد.
اى عزيز من كه عيبجوئى مردم كردن از علامات خباثت نفس و دنائت طبع و عيبناك بودن است چه هر عيب دار طالب اظهار عيوب مردم است .
و در حديث نبوى است كه هر كه ظاهر كند عمل ناشايست كسى را مثل آنست كه خود بجا آورده .(56)
و بتجربه ثابت است كه هر كه بناى عيبجوئى مردم نهاد ايشانرا رسوا كرد و خود را بى اعتماد.(57)
پس احمق آن كسى است كه خود به هزار عيب آلوده و سرتاپاى او را معصيت فرو گرفته چشم از عيوب خود پوشيده و زبان بعيوب مردم گشوده .

همه حمال عيب خويشتنند   طعنه بر عيب ديگران چه زنند
مكن عيب خلق ايخردمند فاش   بعيب خود از خلق مشغول باش ‍
منه عيب خلق اى فرومايه پيش   كه چشمت فرو دوزد آن عيب خويش ‍
گرفتم كه خود هستى از عيب پاك   تعنت (58) مكن بر من عيب ناك

قال امير المؤ منين عليه السلام : من نظر فى عيوب غيره فانكرها ثم رضيها لنفسه فذلك الاحمق بعينه .(59)
يعنى اميرالمؤ منين على عليه السلام فرمود كه هر كه نظر كند در عيبهاى ديگران و زشت شمرد و نپسندد از ايشان ولكن از خودش آن عيبها را بپسندد چنين كس عين احمق است .
و قال رسول الله صلى الله عليه و آله : اذا اراد الله بعبد خيرا الهاه عين محاسنه و جعل مساوية بين عينيه و كرهه مجالسة المعرضين عن ذكر الله .(60)

بطرف بوستانش گفته سعدى   دو پندم داد شيخ سهروردى
يكى بر عيب مردم ديده مگشا   دوم پرهيز كن از خودپسندى

پاورقی

55- نهج البلاغه ص 1252.
56- بحارالانوار 70/385.
57- قال عليه السلام : ابصر الناس لعور الناس المعور: شرح نهج البلاغه 20/291.
58- تعنت : عيب جويى و بدگويى ،
59- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد طبع يبروت 4/399 و نهج البلاغه ص 1250 با كمى تفاوت .
60- سفينة البحار 1/361 و قال اميرالمؤ منين عليه السلام : الاشرار يتبعون مساوى الناس و يتركون محاسنهم كما يتبع الذباب المواضع الفاسدة من الجسد و يترك الصحيح .
ترجمه حديث متن : هر گاه خدا براى بنده اى خير بخواهد او را از خوبى هايش غافل مى كند و بدى هايش ‍ را هميشه برابر چشمش قرار مى دهد و همنشينى با كسانى را كه از ياد خدا روى گرداند مورد كراهت او مى سازد.
ترجمه حديث پاورقى : مردمان بد از بدى هاى مردم پى جويى مى كنند و خوبى هايشان را وا مى گذراند مانند مگس كه دنبال جاهاى زخم بدن است و جاهاى سالم را رها مى كند.
و قال عليه السلام : من عاب سفلة فقد رفعه و من عاب كريما فقد وضع نفسه شرح نهج البلاغه 20/329 حكمت 773. هر كس شخص پستى را عيب كند او را بالا برده و هر كه كريمى را عيب كند خود را پست كرده است .
و قال عليه السلام : لا تسبن ابليس فى العلانيه و انت صديقه فى السر شرح نهج البلاغه 20/3229، حكمت 767 ترجمه : در آشكارا به شيطان دشنام مده در حالى كه در پنهانى با او دوستى .