كلمه 67:

متن حديث :
لا يعدم الصبور الظفر و ان طال به الزمان.190
ترجمه :
معدوم نمى‏سازد بلكه هميشه خواهد يافت شخص صبر كننده ظفر يافتن بمطلوب خود را و اگر چه طول بكشد زمان صبر.

حكما گفته‏اند: كه صبر بر دو قسم است:
صبر جسمى و آن تحمل مشتقها بقدر قوه بدنيه مثل صبر بر راه رفتن و حمل چيز سنگين و صبر بر مرض و تحمل مشقت ضرب و قطع و اين چندان فضيلتى ندارد.
قسم دوم صبر نفس است كه بر آن فضيلت تعلق ميگيرد و آن بر دو نوع است:
اول صبر از مشتهيات خود و آنرا عفت گويند دوم صبر بر تحمل مكروه يا محبوب و مختلف ميشود اسم آن بحسب مقامات آن پس اگر در مقام نزول مصيبت باشد آنرا صبر گويند، و مقابل آن جزع و هلع است، و اگر در مقام حرب باشد آنرا شجاعت گويند كه ضدش جبن است، و اگر در مقام غضب باشد آنرا حلم گويند و مقابلش استشاطه‏191 است، و اگر صبر از فضول عيش باشد آنرا قناعت و زهد گويند و در مقابل آن حرص و شره است، الى غير ذلك.
و لهذا آيات و اخبار در فضيلت صبر زياده از حد احصا وارد شده.
قال رسول الله صلى الله عليه و آله بالصبر يتوقع الفرج و من يدمن قرع الباب يلج.192
يعنى رسولخدا صلى الله عليه و آله فرمود كه صبر انتظار فرج است و كسى كه پيوسته بكوبد درى را آخرالأمر در آنجا داخل ميشود.
و قال اميرالمؤمنين(عليه السلام) من ركب مطية الصبر اهتدى الى ميدان النصر.193
على عليه السلام فرموده: كه كسى سوار شود بر شتر صبر و شكيبائى راه مييابد بميدان نصرت و يارى.

پاورقی:

190) نهج البلاغه ص 1163 حكمت 145.
191) از خشم برافروختن.
192) بحارالانوار 71/96.
193) كنزالفوائد ص 58 با كمى تفاوت.