مرتضی

 (فرهنگ واژگان فارسی به فارسی)

· پسندیده, خشنود, برگزیده, ولقب امیرالمومنین علی , مرتضوی: منسوب به مرتضی علی

لقب‏ های امام علي(علیه السلام)
ژرفاي اقيانوس شخصيت علي‏ عليه السلام را دسترس نيست و ابعاد عظيم شخصيت آن چهره بي بديل تاريخ، يافتني ‏نيست. مولا عليه السلام القاب(1) و اوصاف بسياري دارد که هر کدام، اشاره ‏اي دارند به بُعدي از ابعاد والاي علمي، عملي، فرهنگي، اجتماعي، معنوي و سياسي شخصيت او. بسياري از اين القاب، به روزگار پيامبر خدا شناخته شده بود و امام را بدانها خطاب مي‏کردند.
برخي از اين القاب چنين‏ اند: «أعلمُ الأمّة»، «أقضَي الأمّة»، «أوّلُ مَن أسلَمَ»، «أوّلُ مَن صلّي»، «خير البشر»، «أمير المؤمنين»، «امام المتّقين»، «سيّد المسلمين»، «يعسوب المؤمنين»، «عمود الدين»، «سيّد الشهداء»، «سيّد العرب»، «راية الهدي»، «باب الهدي»، «المرتضي»، «الوليّ» و «الوصيّ».(2)
پيامبر خدا، امام را با اين القاب ياد مي‏کرد و به واقع، با توجه به آينده امّت اسلامي و مسئوليت بزرگ علي‏ عليه السلام در آينده امّت، با اين القاب، ابعاد شخصيت او را مي شناسانْد و به جايگاه والاي او در رهبري ره مي‏نمود و براي آن، زمينه سازي مي‏کرد.
در ميان القاب علي عليه السلام، دو لقب از بقيه مشهورتر است: «امير المؤمنين و وصي». 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، علی علیه السلام را مرتضی (مورد رضایت و پسندیده) نام نهاد زیرا روزی جبرئیل نازل شد و گفت:« ای محمد، خداوند متعال علی را برای فاطمه و فاطمه را برای علی پسندیده است»
ابن عباس نیز می گوید:« علی علیه السلام در تمام کارهایش رضایت خدا و رسولش را دنبال می کرد؛ به همین جهت مرتضی نامیده شد»(3)

الفصول المهمّة: امّا لقبش مرتضی، حیدر، امیر المؤمنین و اَنزعِ بطین است(4)

پی نوشت:

1-ر. ک: ج 2، ص 114 (وصایت امام علی در ادبیات صدر اسلام) 

2-تاریخ دمشق: 8837/303/42.

3--بحارالانوار، ج 35، ص 59

4-  الفصول المهمّة: 129.