آیات 1 و 2، سوره معارج : اطيب البيان في تفسير القرآن

اطيب البيان في تفسير القرآن، ج‏3 ، ص 181

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏

سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ (1)

سؤال كرد سؤال كننده‏اى به عذابى كه واقع مي شود.

الكلام فى فضلها: از ابن بابويه بسند متصل از جابر بن عبد اللَّه از حضرت صادق:
(اكثروا من قراءة سأل سائل فان من اكثر قراءتها لم يسأل اللَّه تعالى يوم- القيامة عن ذنب عمله و اسكنه الجنة مع محمد صلى اللَّه عليه و آله ان شاء اللَّه تعالى)

و اخبارى از خواص القرآن از پيغمبر و از حضرت صادق روايت كرده‏ اند چون اعتمادى به آنها نيست از نقل آن خوددارى كرديم.

اطيب البيان في تفسير القرآن، ج‏13، ص 182

سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ‏ مفسرين در تفسير اين جمله اقوال زيادى دارند در تعيين سائل كه بود و عذاب واقع چه عذابى بوده و باء بعذاب چه بايى بوده تمام بدون مدرك است و آنچه از اخبار اهل بيت به دست ما رسيده يكى حديثى است كه از سيد ابو الحمد از ابو القاسم سجستانى از ابو عبد اللَّه شيرازى از ابو بكر جرجانى از ابى احمد بصرى از محمد بن سهل از زيد بن اسماعيل از محمد بن ايوب واسطى از سفيان بن عينيه از حضرت صادق از آباء طيبين خود روايت شده:

(قال: لما نصب رسول اللَّه (ص) عليا يوم غدير خم و قال: من كنت مولاه فعلى مولاه طار ذلك فى البلاد فقدم على النبى (ص) النعمان بن الحارث الفهرى فقال: امرتنا عن اللَّه أن نشهد أن لا اله الا اللَّه و انك رسول اللَّه، و امرتنا بالجهاد و الحج و الصوم و الصلاة و الزكاة فقبلناهم ثم لم ترض حتى نصبت هذا الغلام فقلت: من كنت مولاه فعلى مولاه فهذا شى‏ء منك اوامر من عند اللَّه؟- فقال (ص):

و اللَّه الذى لا اله الا هو ان هذا الا من اللَّه، فولى النعمان بن الحارث و هو يقول: اللهم ان كان هذا هو الحق من عندك فامطر علينا حجارة من السماء فرماه اللَّه بحجر على رأسه فقتله و انزل اللَّه تعالى: سأل سائل بعذاب واقع).

و از على بن ابراهيم از حضرت باقر (ع) تفسير فرموده به خروج سفيانى و ظهور حضرت بقية اللَّه كه سفيانى و لشكرش و بنى اميه و مخالفين را هلاك مي كند و از بين مي برد، و لو حديث سر بسته است ولى مفادش معلوم است زيرا مي فرمايد:

(نار تخرج من المغرب و ملك يسوقها من خلفها حتى تأتى دار سعد بن همام عند مسجدهم: فلا تدع دارا لبنى امية الا أحرقها و لا تدع دارا فيها وتر لال محمد الا احرقتها و ذلك المهدى عليه السلام).

اقول: از آيات شريفه بعد استفاده مي شود كه مراد عذاب يوم القيامة بر كفار و اهل ضلال است و در اين اخبار بيان بطون اين آيه است و ممكن الجمع است باين بيان كه در نصب خلافت كه مخالفين انكار كردند كه از جانب خدا باشد و گفتند: پيغمبر از پيش خود نصب كرده و در اثر اين مخالفت دستگاه بنى اميه و بنى عباس و سنى گرى تا زمان ظهور مهدى (عج) و در دوره رجعت كه از آنها انتقام كشيده مي شود و تا قيامت كه خداوند آنها را بأشد عذاب عذاب مي فرمايد و اينها تمام اينها را انكار مي كنند و اين سؤال از راه‏

اطيب البيان في تفسير القرآن، ج‏13، ص 183

استعلام نيست بلكه از راه انكار است خدا مي فرمايد: اين وقوع پيدا مي كند و البته تحقق مي يابد.

[سوره المعارج (70): آيه 2]

لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ (2)

اين عذاب واقع اختصاص دارد به كافرين و نيست از براى اين عذاب دفع كننده نه پدر نه مادر نه برادر و نه خواهر و نه خويش و نه بيگانه و نه دوست و نه رفيق و نه مال و نه جاه و نه عشيره و نه قبيله و نه شفيع و نه حميم.

نسخه شناسی 

درباره مولف

کتاب شناسی