واقعه غدیر و اهمیت آن قسمت دوم

از آنچه كه گذشت، مشخص ميگردد علاوه بر مورخان كه به تناسب فن خويش (و البته به دليل اثرات و نتايجي كه بر پايه اين مطالعه بنا مي گردد)، به واقعه غدير نگاهي موشكافانه دارند، غدير از آن جهت كه حديثي قطعی و متواتر است و كار يك محدث، شناسائي احاديث معتبر و دقت بر روي مفاهيم آنهاست، مورد توجه محدثين است و داراي جايگاهي ويژه در كتب مختلف حديث مي باشد. از بعد نزول 2 آيه ويژه از قرآن كريم دربارة اين واقعه كه القاكننده مفهومي منحصر بفرد و داراي لحني كم نظير در ميان ساير آيات است، غدير منشأ بحثهای گوناگونی در كتب تفسيری مي باشد . با تكيه بر مفاهيم اين آيات و اثرات شگرف اعتقادی مترتب بر آن، اين واقعه منظور نظر مخصوص متكلمان واقع گشته است . حتي لغويين نيز توجه خاص خويش را به اين رويداد مهم معطوف داشته اند و به هنگام شرح و توضيح كلمه غديرخم (كه نام محلي است)، به اصل اين رويداد اشاره نموده اند. اديبان و شعرای بسياری در ميان امت اسلامي در طول 14 قرن، از همان لحظه وقوع و در همان صحنه گرفته تا روزگار معاصر، همواره اين واقعه بزرگ را در آثار و اشعار خويش، توصيف و تشريح نموده اند.
آنچه كه تاكنون ذكر شد، گوشه ای از اهميت رويداد غديرخم بود كه در حد گنجايش اين مقاله، به آن اشاره گرديد. ما در اين مجال به دنبال جستجو و تحقيق درباره اين رويداد بزرگ اسلامي و اين برحه از حيات رسول اكرم مي باشيم تا هرچه بيشتر و البته با رعايت اختصار، بتوانيم زوايای گوناگون آنرا بررسي نمائيم. لذا در ادامه، ابتدا اصل واقعه را به گونه ای كه در بين مسلمين مشهور و مورد اتفاق است، نقل نموده، سپس به بررسي مفاد حديث غدير مي پردازيم و بر روی مفاهيم آن، هرچه بيشتر تأمل مي نمائيم و در انتها نيز نتايجي را كه به دنبال واقعه غدير جلوه گر مي گردد و مستلزم توجه ويژه مسلمانان مي باشد، بر مي شماريم.

واقعه غديرخم
پيامبر اكرم بنا بر امر الهي، در سال دهم هجرت تصميم به زيارت خانه خدا و بجاآوردن حج نمودند؛ لذا مردم را از اين امر مطلع كردند و حتي برای آگاه نمودن اهالي مناطق مختلف، قاصداني را به آن شهرها گسيل داشتند. فرستادگان حضرت نيز همانگونه كه وجود مقدس رسول اكرم خود اعلام نموده بودند، اين پيام را به مردم رساندند كه اين آخرين حج رسول خداست و اين سفر دارای اهميت فراواني است. هركس كه توانايي و استطاعت آنرا دارد، بر او لازم است كه پيامبراكرم را در اين سفر همراهي نمايد. گرچه رسول اكرم با همراهي عده ای از اصحاب خويش پيش از اين، اعمال عمره مفرده را انجام داده بودند، اما اين نخستين بار و تنها مرتبه اي در طول حيات طيبه پيامبراسلام بود كه بنا بر امر الهي، حضرت تصميم به بجای آوردن و تعليم مناسك حج گرفتند . پس از اين اعلام، جمعيت كثيری در مدينه جهت همراهي با رسول خدا و بجای آوردن اعمال حج، مجتمع گشتند. مورخان و صاحب نظران از اين سفر رسول خدا با عنوان حجة الوداع، حجةالاسلام، حجة البلاغ، حجة الكمال و حجة التمام ياد مي نمايند.
رسول اكرم با پای پياده و در حاليكه غسل نموده بودند، در روز شنبه 24 يا 25 ذيقعده به همراه همراهان خود و اهل بيت گراميشان و عامه مهاجرين و انصار و جمعيت كثيری كه گرداگرد حضرت اجتماع كرده بودند، به قصد بجای آوردن مناسك حج از مدينه خارج گشتند. تعداد جمعيتي كه به همراه حضرت از مدينه خارج شده بودند را بين 70,000 تا ,120000 (و حتي برخي بيشتر از ,120000) نقل نموده ان ؛اما افراد بسياری به غير از اين عده، نظير اشخاصي كه در مكه مقيم بودند و يا اشخاصي كه از شهرهای ديگر خود به مكه آمده و در آنجا به حضرت ملحق شدند، به همراه پيامبر و با اقتدای به ايشان مناسك حج را در اين سفر بجاي آورده و رسول خدا را همراهي نمودند. امام علي، پيش از تصميم پيامبر برای بجای آوردن مناسك حج، از طرف ايشان براي تبليغ اسلام و نشر معارف الهي به جانب يمن فرستاده شده بودند؛ اما هنگام كه از تصميم پيامبر برای سفر حج و لزوم همراهي ساير مسلمين با آن حضرت در اين سفر، آگاه گشتند، به همراه عده ای از يمن به سمت مكه حركت نمودند و در آنجا پيش از آغاز مناسك، به رسول اكرم محلق شدند.
رسول خدا به همراه همراهيان خويش در ميقات مسجد شجره محرم گشتند و بدين ترتيب اعمال حج را آغاز نمودند. گرچه اصول و كليات مناسك حج قبلا و به هنگام نزول آيات مربوطه، توسط رسول اكرم توضيح داده شده بود، اما در اين سفر، پيامبر اين اعمال را به طور عملي برای مردم آموزش داده و جزئيات را برای آنان تبين نمودند و در مواقف گوناگون، با ايراد خطابه، مردم را نسبت به ساير تكاليف الهي و وظايف شرعيشان آگاهي بخشيدند.سرانجام اعمال حج، پايان يافت و پيامبراكرم به همراه جمعيت كثيری كه ايشان را همراهي مي نمودند، شهر مكه را ترك نمودند رهسپار مدينه شدند كه در بين راه به محل غديرخم رسيدند.