یادداشت روز

از تفاوت های دو واژه ی رئیس و امام این است که رئیس از بالا بر دیگران فرمان می راند و لزوما خود بدان فرمان ها عمل نمی کند. می تواند رئیس هیئت کوهوردی باشد، بی آنکه هیچ کوهی پیموده باشد. امام چنین نیست. هرچه می گوید، خودش پیشتر و بیشتر بدان عمل می کند. رهبر و امام کوهنوردان، به پیش می رود و دیگران را به سمت خود می خواند. مأموم پشت سر امام است. رئیس می گوید: بروید. و امام می گوید: بیایید.
حکومت ها در مواجه با انسان ها، به سه دسته تقسیم می شوند: یکم: آنانی که اصلا برای انسان ها، انسانیتی قائل نیستند و رعیت، در نگاه آنان گوسفندانی هستند مطیع و تابع حکومت. چنین مبنایی، چون انسانیت را انکار می کند، پس کرامت را هم طبیعتا نفی می کند و سالبه ایست به انتفاء موضوعش. دوم: آنانی که انسان ها را انسان می خوانند و انسان می دانند، ولی کرامت و احترام را از او دریغ می کنند. رفتار کریمانه با انسان ها و دادن حق کرامت به آنها را مساوی با عدم انقیاد و سرسپردگی آنان می دانند. پس کرامت نکنیم تا رام شوند و طغیان نکنند و فزون نخواهند.
شریعتی که از شریعه ی غدیر به ما رسیده است، می آموزدمان که انسان پارسا، انسان خورشیدی است. خورشید بر همگان ، جوادانه لطف وجود می کند. خدمت خورشیدی، بی مزد و بی منت و همچنین بی عذر و بی علت است. خورشید در هنگام پرتوافشانی، مخاطبان را خط کشی نمی کند و به سفید و سیاه و انسان و حیوان  مومن و کافر تقسیم نمی کند. از ما هم خواسته اند که خورشیدگونه عمل کنیم: مانند خورشید باش که بر نیکوکار و بدکار یکسان می تابد[1]. دقت کنید، اوامری از این دست، تناقضی با تقسیمات و تمییزات فقهی و اعتقادی ندارد.
آئین مساوات و برابری در اسلام، در تاریخ بشر بی نظیر است؛ زیرا در منطق قرآن و اسلام، همه ی انسان ها همه از یک سرچشمه، نشأت گرفته و فرزندان یک پدر و مادرند و تفاوتی میان آنان نیست. به تعبیر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم: مردم چون دندانه های شانه مساوی و برابرند[1]. با این منطق، سفید را بر سیاه، عرب را بر عجم، و حاکم را بر رعیت مزیتی نیست و همگان از نظر قرآن و در سیره ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امیرمومنان علیه السلام برابرند.
در اسلام غدیر، انسان در تمام ابعادش احترام دارد؛ هم روحش و هم جسمش. عنایت آفریدگار، نه فقط به روح آدمی که به جسم او هم بوده است. جسم مرکبی است که روح را می کِشد. اگر مرکب راهوار نباشد، آدمی را جا می گذارد. قرآن توجه به جسم پیامبران را هم برای ما بیان می کند: «و پیامبران را جسدهایی نیافریدیم که خوراکی نخورند[1].» پیامبران هم نیازمند اطعام اجسام هستند، غیر پیامبران هم چنینند. شریعت غدیر به ما می آموزد: خدای بزرگ آدمی را میان تهی (دارای شکم) آفرید و ناگزیر خوراک و آب می خواهد... [2]. و باز آموخت:
انسان در دیدگاه اسلام غدیر، موجودی است با تاج «کرمّنا»[1]. خداوند کریم است و کریمانه، انسان را کرامت بخشیده است. انسان در تصور اسلام غدیر، جانشین خداست، در زمین و خداوند متعال به او کرامت ارزانی داشته و او را مکرّم کرده است. آشکار است که این کرامت، مخصوص یک تن یا یک گروه نیست، بلکه همه فرزندان آدم و حوا را شامل می شود. مقتضای کرامتندی انسان این است که همه مردمان، در بهره مندی از موهبت های آفریده ی خدا، یکسان باشند.
بسم الله الرحمن الرحیم اسلام غدیر، انسان را موجودی هابط (: فرو افتاده، سقوط کرده) می داند. هابط، نیازمند صعود است. پرنده ای که به زمین افتاده باید به آسمان برود. براساس حکمت خداوندی، آدمیان، مخاطب امرِ «اهبطوا» قرار گرفتند و از بالا به پائین آمدند. این آزمون است. فرمان و امرِ تکوینی خداوند «اهبطوا» بود، پائین بروید. به زمین آمدیم و نمی توانستیم که نیاییم، مشمول امر خدا بودیم. این هبوط، حکمت و اراده ی تکوین الاهی بود و ما در هبوط کردن یا نکردن، تصمیم گیرنده نبودیم. «گفتیم: همگی از بهشت فرود آیید![1]»
در نگاه و کلام امیرالمومنین علیه السلام، پس از آفریدگار، بالاترین ارزش و جایگاه از آنِ انسان است. زیرا که او آفریده ی آفریدگار علی است. در اسلام غدیر، انسان هیچ ارزشی ندارد! یعنی هیچ چیزِ این دنیا، ارزش و مقدار انسان نیست. انسان را با هیچ چیزِ این دنیا، ارزش و مقدار انسان نیست.
بسم الله الرحمن الرحیم غدیر، محل تلاقی رودخانه به دریاست. غدیر، پیوند نبوت به امامت است. غدیر، قلّه شکوهمند دستگیری و دلالت پیوسته آدمیان در جاریِ صلابتِ اعصار است. خطابه ی غدیر، منشور راهبردی تشیع است؛ تشیع نه به عنوان یک فرقه و اقلیت، بلکه به عنوان شیوعِ انسانی و همگرایی کلّی. خطابه ی غدیر، ریزبرنامه و ریزپردازنده ی عملکرد آدمی است، در اینجا و آنجا، دنیا و آخرت.
  بسم الله الرحمن الرحيم برنامه حبل المتين آيت الله دكتر حسيني قزويني تاريخ 1390/11/23 مجري: بسم الله الرحمن الرحيم. سلام و عرض ادب دارم خدمت شما بيندگان عزيز ما مي خواهيم در يك فضاي كاملا دوستانه با برادران عزيز اهل سنت مباحث علمي داشته باشيم كه در نتيجه براي بينندگان ما آن مطالب مورد استفاده قرار بگيرد. انشاءالله تا پايان برنامه همراه ما باشيد. ما در خدمت استاد عزيز، كارشناس محترم حضرت آيت الله دكتر سيد محمد حسيني قزويني هستيم. سلام و عرض ادب دارم خدمت استاد عزيزم.