یادداشت روز

گفتيم يكى از اشكالات ابن تيميه اين بود كه آيه (وَإِذْ قالُوا اللّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ...) در سوره انفال مربوط به واقعه بدر است و به داستان آن اعرابى و اعتراض وى به رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم پس از غدير خم ارتباطى ندارد. پاسخ اين اشكال نيز مطرح شد، اما مطلب ديگرى كه در اين باره در خور توجه است تفسير سوره معارج از سوى حاكم نيشابورى است. حاكم نيشابورى در «كتاب التفسير» مستدرك مى نويسد:

«چرا زيارت با سلام آغاز مي‌شود؟». پرسش دوم اين است که: «سلام چيست؟». در پاسخ سؤال اول که چرا زيارت با سلام شروع مي‌شود، بايد در ابتدا نگاهي به لغت داشته باشيم. پس از آن نگاهي به آيات قرآن کريم خواهيم داشت.

ثُمَّ ماذا؟ آنچه جان آدمی را می گزد و روحش را می خَلد، این است که ما از حکایت مبارک حکومت علی (علیه السلام)  چه بهره ای می بریم؟ «آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت». ذکر آن وقایع و رفتارهای آسمانیِ دیروزِ علی، برای ما امروزیان، چه ثمره و فایدتی دارد؟ تسلّی خاطر است و مرهم رنج هامان و التیام عقده های فرو خفتمان؟ عدل علی را که می شنویم، آه از نهادمان برمی خیزد و کاشکی و فسوس می کنیم و دست می خاییم و دریغ می خوریم.

اسلام غدیر به ما آموخت که جامعه ی دینی، آن است که آزادی بیان و انتقاد در تمام سطوح جامعه، به وبژه بر حاکمان و رفتارشان شدنی و بلکه ضروری باشد. حکومت دینی، ضابطه دارد. ضابطه ای که ضابط و شارع اش خداست. هرکدام از دولتمردان، پا را از ضوابط و حدود دینی بیرون گذاشت، قابل نقد قابل استیضاح و قابل محاکمه اند. باری، در فرهنگ علی و آرمان شهر غدیری، یکی از حقوق شهروندیِ شهروندان جامعه اسلامی، این است که می توانند بپرسند و بازخواست کنند؛ آن هم نه فقط پرسیدن های استفهامی، بلکه پرسیدن های استنکاری.